Monday 15 October 2012

Ismayila, mwana wa Ibrahima


Ismayila, mwana wa Ibrahima

 Uku yi wandzani wayili Karim na Abou, wakentsi ntsandzaleni, wakohadisi.

“Namna djedje de Ibrahima ashinda apara roho ya utowa yi mwana wahe,
Ismayila, dahoni?” Karim awudzisa, be Abou kakolindiliya ndrongo zizo.

“Udjuwa yi maha Ismayila aka nayo wakati Ibrahima amutowa dahoni pvumodja na mmahe Hadjira?” Abou awudzisa ha ushangaya mwahindru.

“Anha, tsisidjuwa.  Akana maha mingapvi?” Karim akotsaha adjuwe.

“Yi Tawureta yirongowa amba: ‘Ibrahima akana maha thamanini na sita wakati
Hadjira amudzaliya Ismayila.’ Wakati Ibrahima akana maha tuswini na shenda, Mungu amupvenushiya Ibrahima tsena ha umunahanisidza amba mundrumshe wahe Sara atsodzaya mwana baanda ya mwaha.” 1

“Pvapvo Ismayila akana maha kumi na nne (14) wakati Isiyaka adzalwa,” Karim arongowa.
“Wakati ndrini basi de atolwa dahoni?”
“Baanda ya maha miraru, harimwa yi maha kumi na saba yahe, wakati Isiyaka aka atsindzwa dziya.2  Kayaka de yi mara ya handa mmahe aka alawa dahoni ha Ibrahima.”  
“Wakati wa handa uka de upvi?” Karim afana amba ashangaya.

“Kabula Ismayila kadzalwa.  Yika yirongolwa harimwa yi Tawureta amba,  Hadjira aka amira Ismayila na waye ahandisa umurenga Sara shefu wahe shinamna.  Ha zizo Sara amurenge nayi wadjawu ata atrawa dahoni, be Mungu amudjeleya ha umusayidiya ata amuregeza Hadjira dahoni ha Ibrahima. 
Yilazimu risome yi hadisi kamili harimwa yi shiyo sha handa sha yi Tawureta (Genèse) sura ya 16:

‘Yi malayika ya Mungu yimupara Hadjira bavuni mwa dzitso la madji padzani, dzitso la madji liliyo harimwa yi ndziya ya wenda Shur.  Na yi malayika yirongowa, “Hadjira, mrumwa wa Sara, ulawa hapvi, ngondo hapvi?” Amuhambiya, “Tsimutrawa shefu wangu Sara.” Yi malayika ya Mungu yimuhambiya, “Regeya ha shefu waho, wende wamutwiin.” Yi malayika ya Mungu yimuhambiya tsena, ‘Nitsoyengedza zilembwe zaho, zitsoka zengi ata kazina uhasibiha.’ Na yi malayika ya Mungu yimuhambiya, ‘Pulikiya, ngona mwana mimbani, utsodzaya mwana mundrumme; yilazimu umuhire Ismayila; mana Mungu awono utungu waho harimwa zi ndrongo uziyenshiwu.  Atsoka mawuri mpundra nyeha ya mwanadamu, atsoka na uyengefu na yi wandru piya na wandru watsoka na uyengefu na waye, atsokentsi mbeli za wanyahe’. Ha zizo Hadjira ahiri li dzina la Mungu aka amurongodza, ‘Mungu awonawo’, arongowa, ‘Kweli tsimuwono Mungu na wami tsalawa yi roho baanda namuwona?’ 3

“Ngopvo ndrongo muhimu tsiyano kayalazimu rayitumpidza.  Hadjira adjuwa amba tsi malayika tu de yikolaguwa na waye.  Adjuwa amba de Mungu wa kweli aliyo hayi. Amuhiri li dzina; Mundru aniwonawo. Yipvenuha hatrudju amba tsi malayika mwenyewe de adjotowa wahadi: ‘Nitsoyengedza zilembwe zaho, zitsoka zengi ata kazina uhasibiha.’ Ismayila aka de yi mwana wa handa aka arongolwa harimwa U Mwandzishiyo Muraharifu wa Mungu amba apvolwa dzina lalawa ha Mungu kabula ya udzalwa na yi faswiri ya li dzina lahe de: Mungu waye ukiya.  Dzina lino lidjomunahanisidza Ismayila na yi zilembwe zahe amba Mungu adjowakiya kakila wakati wamuliliyawo ha utsaha wahuyilwe.”

“Yino habari ndjuzuri swafi!” Karim arongowa. “Be ngamufikiri amba tsi ndjuzuri bbahe amutowa dahoni la ukana akana maha kumi na saba.
Hali bbahe kakomupvendza ata?”

“Akomupvendza ndro.  Ripara baandhwi za ndrongo muhimu ziliyo na mana harimwa yi hadisi ziritoleyawo dalili.  Wakati Ismayila akana maha kumi na miraru, Mungu amudjeleya tsena Ibrahima ha umunahanisidza u mukataba aka afanya na waye kabula Ismayila kaka adzalwa: ‘Mwana adjolawa hahodju atsoka de yi mwaratha waho’. 4
Harimwa yi maha kumi na miraru yapvira Ibrahima akofikiri amba yi mwana akorongolwa de Ismayila.  Akomupvendza swafi amuleye hawuzuri.  Bila shaka Ibrahima aka amuyeledza yi mwana wahe Ismayila u wahadi Mungu aka amumba ne de ubarikisha zi nishani piya ha ndziya ya yi zilembwe zahe.  Be Mungu amudjeleya Ibrahima tsena ha umuhambiya amba mundrumshe wahe Sara atsodzaya mwana mundrumme.  Ibrahima amayizi amba aka afanya nayi. Yi mwana wa u wahadi aka arongolwa na Mungu atsodzalwa baanda ya mwaha.

“Ibrahima anyama montsi mbeli za Mungu ha umumiya: ‘Djeli yika amba Ismayila adjoyenshi mbeli zaho!’ 5 Halafu Mungu amudjibu:  ‘Dju la Ismayila, tsihukiya. Pulikiya, nitsomubarikisha na wami nitsomufanya ake mdzazi , atso- kana zilembwe zengi swafi. Atsodzaya mazefu kumi na mayili, na wami nitsomu- fanya nishani nlibwavu.’ 6 

“U mukataba Mungu aka amufanyiya Ibrahima uka mukataba wa damu na
utahiri uka mawuri mfano wa mukataba mutwaharifu zayidi raha na yabaki bayina ya makungumanyo mayili, wakati wapvana wahadi wa ndrongo. U Mwandzishiyo Muraharifu wa Mungu urongowa:  ‘Ibrahima na yi mwana wahe Ismayila waka watahiriwa suku modja.’ 7  Kakila kalima Mungu arongowawo ulo ukana mana.  Akotsaha li duniya piya wakati uwo na halafu lidjuwe amba Ismayila aka arumilwa harimwa u mukataba wa damu uno kawusina mpaka.”

“Ndrongo ndrini de yitsahawo yirongolwe?” Karim akotsaha adjuwe.

“Ngeyitsahawo yirongowe amba suku Mungu atsotra damu ha uhuyi yi zilembwe za Ismayila ha ukombofu kawuna mpaka.”

“Yika ndrongo mbi amba Ibrahima amulolo Hadjira ake de mundrumshe wa pvili wahe?” Karim awudzisa ha uriya.

“Kayaka mbi harimwa zi anda za mida yale, be harimwa yi shariya sha Mungu yika mbi.  Mungu kaparomuhambiya Ibrahima alole mundrumshe wa pvili. 
Ukana wandruwashe wayili awu zayidi yiyo taanbu.  Mungu waye utsaha mundrumme ake na mundrumshe modja tu mawuri de heli aka amuwumbiya Hawa na Adamu harimwa yi jardin ya Eden.  Tabiya na anda tse de zalazimu
ridunge be de zi ndrongo Mungu ariamurisha.”

“Ndrongo ndrini de yaka yamuhidjiriya Ismayila wakati bbahe aka amutowa dahoni na mmahe?”

“Pulikiya!  Ngohukumu? Tsisifikiri amba Ibrahima akotsaha amutowe yi mwana wahe Ismayila dahoni! Wakati Sara aka amuhambiya Ibrahima amutowe Ismayila dahoni mana Ismayila akomuteza Isiyaka sheri yi suku wakosherehi utsindza yi mwana dziya, yi Tawureta yirongowa: Umutowa Ismayila dahoni yika tabiya ya pewu dju la Ibrahima, mana aka de yi mwana wahe.  Mungu amudjeleya Ibrahima tsena ha umuhambiya asike na uhafilifu na Ismayila.  Mungu atsomubarikisha Ismayila.  Be wakati de uwo uwo Mungu amuyeledza Ibrahima zi ndrongo hawuzuri.  Yi mbewu modja yikawo yikomulaguwa de mundru, de Insa aliyo amba atsobarikisha zi nishani, yitsolawa ha yi zilembwe za Isiyaka.” 8

“Hali Isiyaka aka borwa raha na Ismayila?”

“Anha, kayisirongowa amba nani de aka mwemwa na nani de aka muyi.  Mtrume Isaya arongowa amba: Zi ndrongo ndjuzuri rifanyawo zizo sawa na nguwo yendza ntsama (Isaya 64:6).  Mungu aka atsahuwa yi zilembwe za Isiyaka na yi ntsi ya Israila ha mana.  Ha ndziya ya Isiyaka na harimwa yi ntsi ntiti ya Israila u Muhuyizi wa li duniya piya atsodzalwa. Yi ntsi yino yirendeha de hari hari ya li duniya, na Insa atsoregeya pvale mawuri Mfawume ha udja uhukumu li duniya.”

“Yi Mayahudi wawo wahisa wahuyilwa mana Mungu aka atsahuwa Isiyaka na yi ntsi yile?”

“Anha, kapvusi ata mundru modja adjoshinda adjihuyi ha ufanya zitrendwa zema. 
Yi Mayahudi ya lewo walazimu wamukubali Insa ake de Muhuyizi wawo mawuri de yi namna yi wandru piya walazimu wamukubali.  Ha kweli Baulusu mrumishi wa Insa Kiristi arongowa harimwa yi shiyo sha Maromu 11:25: ‘Wananyangu, ngopvo faraha yiliyo amba mara ya handa Mungu aka ayitriya sirini, be apvasa adja ayipvenuwa, na wami ngamutsaho muyidjuwe, yile pare musidjiwone amba wanyu de wendza zi ankili.  Na faraha yino tsiyano, amba baandhwi ya yi Israila, yiyo kayikiri uwamini.  Wafanyishiha amba wawo na zitswa ziyi ata mpaka yi indadi kamili ya yi wandru wa zi nishani zangina yaka yahentsiwa, yingiya harimwa utawalizi wa Mungu…’ Harimwa zi suku za mwiso zino ngerilindawo uwona wandru wengi mengoni mwa yi zilembwe za Ismayila
wayelewawo Insa de nani ha kweli.”

“Narendeleye na yi hadisi ya Ismayila.  Ibrahima aka amumba Hadjira na Ismayila kiyasi ya shahula shitsowatosha ata wawaswili harimwa yi shisima shadunga.  Na Hadjira kaka amayizi u pvahano pvale. Wakati amayizi amba wakana taanbu amulishi Ismayila weke wahe ha wenda pvahano mbali akentsi na uliya.  Malayika ya Mungu yimudjeleya, ngofikiri amba yi malayika yika yimuhambiya ndrini?”

“Ngamufikiri amba yi malayika yimuhambiya:  ‘Usiliye, Hadjira, Mungu ngehukiyo!’ Karim adjibu.

“Ufikiri hawuzuri! U Mwandzishiyo Muraharifu wa Mungu urongowa:  Malayika yimuhambiya, ‘Urendeni, Hadjira? Usiriye, mana Mungu akiya li dji la yi mwamtsa, pvahano aliyo’. 9 Usiduwale amba yi mana ya li dzina la Ismayila yiyo ‘Mungu ukiya’.  Ata lewo Mungu ukiya yi shiliyo sha yi zilembwe za Ismayila wakati waliyawo ha kweli ha utsaha mswamaha wa yi madhambi yawo wahuyilwe.

Halafu Mungu amuwonesa Hadjira shisima shaka bavuni hawo, wahuyilwa yi mayesha yawo.”

Ulatsiha padzani, yilazimu amba zi ndrongo zino zimusikitishe Ismayila swafi,” Karim arongowa.

“Ewa, bila shaka huzuni, ulatswa, shikodzo na utungu mwengi yizo piya zikentsi harimwa yi mizi ya yi zilembwe zalawa ha Ismayila.  Be tsena Mungu ngewakiyo wakati waliyo na taanbu na waye atsowapva yi madji yapvonesawo.

 “Mawuri de heli Insa aka arongowa ha dji lendza nguvu yi suku ya mwiso ya yi Shuhuli sha Unahanizi, yaani suku nlibwavu, harimwa u mudji wa Urusalemu:
‘ Nahika mundru ngewono nyora, nadje hangu, adje anwe.  Mauri de yi heli u Mwandzishiyo Muraharifu urongowawo, ‘Mundru aniwaminiwu, miro ya madji yipvingawo uhayati yatsoshuka ha ulawa moni hahe.’ Arongowa ndrongo yiyo yapatana na yi Roho wandru wamuwaminiwu wakodja wapvolwayo.’ 10

“Mungu akotsaha arongowe ndrini dju la yi mazefu kumi na mayili aka amumba Ismayila u wahadi?” Karim awudzisa.

“Ismayila akana wana kumi na wayili.  Mungu awalaguwa piya harimwa U Mwandzishiyo Muraharifu wa Mungu.  Utsodjuwa usome ndrongo zapatana na yi wana kumi na wayili wano na u pvahano wanda ha ukentsi harimwa yi shiyo sha yi Tawureta Genèse sura ya 25 rangu mustari wa 13 ata mpaka mustari wa 17.  Wana wano wayeneya harimwa zi ntsi za sharabu na zangina ha ulawa Miswiri.  Zilembwe za Ismayila zibarikishiha ha uwengi mawuri de yi heli Mungu aka arongowa.  Be yi baraka muhimu raha na zabaki yika de yi baraka ya ukombozi ha ndziya ya yi damu ya Insa Kiristi, Muhuyizi mutwaharifu tu astahiki, mana kakana dhambi.”

“Udjuwa amba wakati Ibrahima afa ha maha miya wa sabwini na ntsano yi Tawureta yirongowa amba ‘Isiyaka na Ismayila, wana wahe wamudzihi harimwa li gambe la Machpe’lah’. 11 Zino zidjiri harimwa maha sitini na mbili baanda Ismayila aka atolwa dahoni.  Ismayila akana maha thamanini na shenda na mwananyahe Isiyaka akana maha sabwini na ntsano.”

“Tsi ndjema yipvo yikawo amba zilembwe za Ismayila na Isiyaka kawasi-yelewana ata upara yi lewo yino.  Mawuri waduwala amba wawo wayili wahasibiha harimwa u wahadi wa ukombozi wa zi nishani piya.” Karim afana amba ngena hamu.

“Ewa tsi ndjema,” Abou arongowa.  “Be wakati ngowu pvapvo.  Kakila mundru atsodjuwa angiye harimwa u mukataba uno ayina wakati.  Ha umumiya Mungu amba wawe muanswifu na wawe kuna ushinda udjihuyi.  Wakati uwo utsongiya harimwa u mukataba ha umukaribisha Insa rohoni haho adje ake de Muhuyizi waho weke waho.  Mungu atsohukubali harimwa u mukataba uno ha ndziya ya yi fidiya ya Insa Kiristi.  Wakati uwo Insa atsopveleha yi Roho Ndzitwaharifu yahe yidje yiyenshi hahodju. 
Yi Roho Ndzitwaharifu ya Mungu yitsohushadidisha roho yaho amba ungiya harimwa u mukataba na ufanyishiha mwana wa Mungu.  Kakila mundru atso- djuwa amiye u mumiliyo uno.  Kayisitsahuwa amba ulawa harimwa nishani yipvi awu yipvi  mana u mbarikisho uno udja wa zi nishani piya.  U Mwandzishiyo Muraharifu wa Mungu urongowa:
‘Na kakula mundru amuwaminiwu, kana utolewa yi tama yahe aliyo nayo na waye. Ha yizo, kapvusi tafawuti bayina ya Muyahudi na tsi Muyahudi, be wasi piya Mwalatru modja, na waye udjaanliya ha uwengi kula mundru amumiyawo.  Mana pvuwandzihwa moni mwa u Mwandzishiyo Muraharifu: ‘Kula mundru amumiyawo Mwalatru, atsohuyilwa.’’ 12

“U muhimu wa yi hadisi yino dju la Ismayila, ngeyirongowawo harimwa urongozi mshashi amba:  Mungu waye uwona, ukiya, Waye uhafiliha na yi
zilembwe za Ismayila. Mungu waye uhupvendza, ngetsaho uhuyilwe!”

1 Genèse 16:16; 17:1,19; 2 Genèse 21:8-14; 3 Genèse 16:7-13; 4 Genèse 15:4; 5 Genèse 17:18;  6 Genèse 17:20. 
7Genèse 17:26; 8 Genèse 21:10-13; 9 Genèse 21:17; 10 Yuhani 7:37-39; 11 Genèse 25:9; 12 Maromu 10:11-13

   











No comments:

Post a Comment